سایه مشکلاتی که در ماه‌های اخیر برای اینترنت کشور ایجاد شد روی سر صنعت فناوری اطلاعات کشور سنگینی می‌کند و روزها را برای این صنعت تاریک کرده است، چراکه از یک طرف باعث ناامیدی سرمایه انسانی ماهر این صنعت شده و از طرف دیگر کاهش جدی در روند سرمایه‌گذاری و تشکیل سرمایه ثابت در کشور، این صنعت را تهدید می‌کند.
موضوعی که فرزین فردیس، رییس کمیسیون اقتصادی نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران نیز بر آن تاکید دارد و ضمن اشاره به اینکه پیشرفت بسیار سریع فناوری اطلاعات منتج به ظهور موضوعات جدیدی در زندگی مردم و غنی‌سازی کمیت و کیفیت تجربه زیست بشری شده، بر این باور است که هرچند فضای کلی حاکم بر اغلب صنایع کشور و سرعت توسعه صنعتی کشور خوب نیست اما آینده صنعت فناوری اطلاعات در ایران به دلایل مختلف روشن است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو آورد می‌شود.
شوربختانه در سال‌های کرونازده و تحریمی اخیر، اقتصاد و تولید سرانه ملی کوچک شده و نرخ تشکیل سرمایه ثابت حتی از استهلاک هم کمتر شده است. فضای کلی حاکم بر اغلب صنایع کشور و سرعت توسعه صنعتی کشور خوب نیست اما من آینده صنعت فناوری اطلاعات را در ایران به چند دلیل روشن می‌بینم.
دلیل اول آنکه این صنعت نه تنها ریشه در خاک خلاقیت بلکه ساقه از سرمایه هوش و پشتکار و بیتردید میوه و ثمره مدنیت و مردم‌سالاری برای فردای ایران را دارد. دلیل دوم نقش محوری جوانان و زنان در پیشرفت صنعت فناوری اطلاعات است. حدود نیمی از بدنه سرمایه انسانی خبره این صنعت را زنان و دختران تحصیل‌کرده تشکیل می‌دهند که این مشارکت، شکوفایی و پایداری این صنعت را تضمین می‌کند.
دلیل سوم، مطالبات اجتماعی و فرهنگی تغییر ذهن، زبان و ذائقه مردم است. ایرانی ارتباط و تعامل سازنده با دنیا را دوست دارد. ایرانیها به‌واسطه تحریم‌های م‍‌های ظالمانه کشور، اهمیت حفظ و گسترش تبادلات جهانی را میدانند و بسترهای مجازی مانند شاهراههای ارتباطی، دارای کارکردهای اساسی در پایداری و حفظ این ارتباطات تهدیدشده جهانی هستند. از سوی دیگر درهم‌آمیختگی تاثیرات متقابل اقتصاد دیجیتال با اقتصاد سنتی، آینده روشنی را برای اقتصاد دیجیتال درپی دارد. صنعت فناوری اطلاعات هنوز در ایران به دوران بلوغ و شکوفایی خود نرسیده است. کل فروش همه شرکت‌های فاوا حتی به اندازه یک کارخانه فولاد هم نیست! هم پتانسیل، هم بازار و هم ظرفیت برای تسریع رشد و شکوفایی صنعت جوان فناوری اطلاعات وجود دارد و من به‌شدت به رشد و شکوفایی این نهال نورسته دلبسته و امیدوارم!
پیشرفت بسیار سریع فناوری اطلاعات منتج به ظهور موضوعات جدیدی در زندگی مردم و غنی‌سازی کمیت و کیفیت تجربه زیست بشری شده است. درواقع فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی دو نقش متفاوت و مکمل همدیگر در جهان معاصر بازی می‌کنند. کارکرد اولی به‌عنوان یک صنعت مستقل است که به‌صورت عمودی یا vertical منحصر در زنجیره ارزش IT و CT یعنی محدوده کاربست فناوری اطلاعات و فناوری ارتباطات در زندگی کاربران بوده که بازیگران و ذی‌نفعان خرد و کلان خود را دارد.
اما بخش دیگر نقشآفرینی فناوری اطلاعات، نقش توانمندسازی و افزایش‌دهنده بهره‌وری در صنایع دیگر، به‌صورت افقی است. یعنی آنجایی که فناوری اطلاعات از هسته خارج شده و وارد حوزه‌هایی مانند هوشمندسازی و افزایش کارایی در صنایع و تسهیل‌کننده رشد و توسعه کمی و کیفی جوانب گوناگون زندگی مصرفکنندگان می‌شود. تاثیرات این بخش، سهم و برونداد بسیار بزرگتری در اقتصاد و اجتماع و زندگی مردم دارد. این دو تاثیر، مانند هسته و پوسته برهم کنش دارند و از یکدیگر متاثر می‌شوند. مثلا رشد ارتباطات موبایل به‌عنوان یک فناوری ارتباطاتی منتج به رشد تجارت الکترونیک یا توسعه خدمات گردشگری و افزایش گستردگی حوزه سلامت فردی و جمعی شده است.
آینده این صنعت را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. در بخش اول باید گفت متاسفانه از آنجایی که بازیگران این صنعت در ایران از اشخاصی تشکیل می‌شوند که با مهارت و دانش روزآمد و فراتر از صنعت، مشغول تولید خدمات و محصولات هستند، در معرض آسیب قرار دارند. اگرچه تولیدات بومی ما در حوزه‌های ارتباطی مثل ارتباطات رادیویی، تلاش برای طراحی و ساخت مراکز داده داخلی نقش مهمی در اقتصاد درون‌بخشی فناوری اطلاعات دارد، اما با توجه به کاهش جدی در روند سرمایه‌گذاری و تشکیل سرمایه ثابت در کشور، این صنعت درحال تهدیدشدن است. سازمان‌های خصوصی یا دولتی باید به‌عنوان مشتری، مصرف‌کننده این خدمات باشند، اما از آنجایی که نرخ تشکیل سرمایه در کشور بسیار کاهش یافته، روند سرمایه‌گذاری در این حوزه کاهش یافته و نزولی است. به‌تبع آن میزان خرید اپراتورهای ثابت و همراه کاهش پیدا کرده و این موضوع رشد و توسعه درون بخشی را با چالش مواجه کرده است.